Bespaar u de moeite van het lezen van deze blog. Allemaal oude meuk. Maar weet wel dat ik graag met mijn neus in oude medische boeken zit. En niet omdat ze zo lekker ruiken. Want soms ruiken ze helemaal niet lekker. Vaak ruiken ze muf. Ze zijn niet altijd in goede staat. De band is beschadigd, of ontbreekt deels. Losliggende katernen. Allerlei gekriebel in de marges, van vroegere lezers. Soms is het puur verval. Dan oogt de rug nog mooi, maar als je het boek van de plank haalt lacht de schimmel je toe. Of je staat oog in

Unpowered. Een lege tank. Geen power. Geen energie. Niet vooruit kunnen. Je zult maar met zo’n gevoel langs de weg staan. Of, nog erger: voor de klas. Elke docent kent dat gevoel. Dat kan aan hem- of haarzelf liggen. Niet fit. Niet uitgeslapen. Maar ook: niet voorbereid. Unpowered. Een tijdje geleden is me dat overkomen. Ik moest invallen voor een collega. Hij was plotseling verhinderd. Hij stuurde mij een dag tevoren de powerpoint toe die hij altijd voor dit onderdeel gebruikt. Ik keek er snel doorheen. Ik zag veel mooie plaatjes en kleurige schema’s. Niet te veel tekst. Een

Nee, het is geen typefout. Ik ben echt geïnteresseerd in uw diasostische kwaliteiten. Als het aan mij ligt gaan we die bij uw volgende herregistratie toetsen. Want diasostiek wordt steeds belangrijker binnen de geneeskunde. Voorkómen is nu eenmaal beter! En bespaart op de kosten. Diasostiek staat voor leefstijlgeneeskunde. Διαζοστική op zijn Grieks. Daar zit het Griekse werkwoord ζοω in: ik leef. Het voorzetsel Δια betekent dóór. Letterlijk vertaald is diasostiek dus: de kunst van het dóórleven. Dat willen we allemaal, toch? De term diasostiek wordt meermalen vermeld in een zeventiende-eeuws geschrift, Manuductio ad Medicinam geheten. Een Handleiding tot de

Kunstschilder lijkt zo op het eerste gezicht niet echt een gezond beroep. Dat hangt samen met het beeld dat we van schilders hebben. Ze leven onregelmatig, drinken teveel, hebben vaak relatieproblemen, zitten voortdurend in geldnood. Hun gemoedstoestand schommelt tussen himmelhoch jauchzend en zum Tode betrübt. Het leven van een kunstenaar! Voorbeelden van zieke schilders zijn er te over. Hun ziekten hadden grote invloed op hun werk. Je zou het in die zin dus beroepsziekten kunnen noemen! Vincent van Gogh was in zijn manische fasen heel productief en kon in korte tijd wel honderd schilderijen maken. Frida Kahlo had als

In mijn vorige blog ‘Een Leidraad voor Heren met een Zittend Leven’ heb ik de Nederlandse arts Plemp (1601-1671) voorgedragen als de Eerste Leefstijlarts. En wel vanwege zijn boek Hoe worden we gezond oud? Oude koek zegt u? Wat heeft die Plemp ons nog te leren? Nou, lees zelf maar hoe eigentijds Plemp is. U kunt de vertaling van professor Toon Kerkhoff downloaden: Vopiscus Fortunatus Plempius. Zo staat zijn naam voluit op de titelpagina. Een dokter uit de zeventiende eeuw moest het Latijn beheersen om mee te kunnen doen in de toen al bestaande ‘rat race’. Hij moest het

The Lancet schudde ons drie jaar geleden wakker. The detrimental association of sitting time with mortality (2016).Zitten is dodelijk <link naar mijn gelijknamige blog>. We moeten meer bewegen. En ook gezonder eten. Maar wie gaat dat organiseren? En heb je daar wel een dokter voor nodig? Lifestyle is in the air! Veel dokters vinden dat ze daar professioneel wat mee moeten. Als ik kijk naar mijn eigen kaste, de bedrijfsartsen, dan zie ik die ambitie al in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Tien bedrijfsgezondheidsdiensten voerden toen een leefstijlprogramma uit, gericht op de preventie van hart- en vaatziekten.

Vandaag leg ik u een casus voor met een droevige afloop. Tussen het eerste bezoek van onze patiënt aan de huisarts en het moment van zijn overlijden zitten precies drie maanden. Uiteindelijk stelt de patholoog-anatoom de diagnose bij obductie. En geeft een bedrijfsarts de oplossing van het raadsel. Die oplossing wijst de weg naar de preventie. Een echte klinisch-arbeidsgeneeskundige casus. De bedrijfsarts van de toekomst pendelt tussen de werkplek en de kliniek. Onze patiënt is 63 jaar als hij voor het eerst bij de huisarts komt. Met klachten van pijn in de linker zij, slechte eetlust en vermagering. De

Zo iemand kom je niet elke dag tegen. Maar deze maand hebben we er een. Een bedrijfsarts van goud. En een proefschrift van goud. Precies vijftig jaar geleden promoveerde Jan Stumphius op een baanbrekend onderzoek. Eind jaren zestig was het een zeldzaamheid dat een bedrijfsarts promoveerde. Promoveren was ook niet wat Jan Stumphius najoeg. Hij wilde vooral zijn wat elke bedrijfsarts zou moeten zijn: een dokter voor het bedrijf. Zijn bedrijf, waar hij deel van uitmaakte, was de Koninklijke Maatschappij De Schelde (KMS), een scheepswerf annex machinefabriek in Vlissingen. Stumphius stond daar op de loonlijst, net als de ruim

Op zoek naar de oorsprong van de geneeskunst ben ik in Griekenland beland. Het is toch begonnen met Hippocrates? Dat dacht ik. Maar nee, ons vak is veel ouder. Het is van goddelijke oorsprong. Asklepios is onze god. Tot op de dag van vandaag. Wat is Asklepios voor een god? Hij is de zoon van Apollo, die ook wel De Genezer wordt genoemd.  Apollo’s zwangere vrouw werd hem ontrouw. Daarop doodde hij haar. Vervolgens trok hij het kind uit haar dode lichaam. Dat moet gebeurd zijn in het Griekse Epidauros. De jonge Asklepios bleek zo getalenteerd dat hij in

De toeristen die tijdens de hittegolf van afgelopen week de steenkolenmijn Valkenburg binnengingen was het vooral om afkoeling te doen. Valkenburg is een bezoekersmijn. Er zijn daar nooit kolen gedolven. Wat een verschil met de echte mijnen! Daar was het echt warm. En stoffig, vuil, donker en lawaaiïg. Er is onbeschrijfelijk afgezien op grote diepte, om die felbegeerde fossiele brandstof naar boven te halen. De laatste Nederlandse steenkolenmijn sloot in 1974. Op 31 december van dat jaar werden de laatste kolen in de Oranje-Nassau I te Heerlen naar boven gehaald. De mijnbouwkennis vond zijn weg naar andere bedrijfstakken. Weg-

We gaan nu inzoomen op de consequenties van Beethovens progressieve doofheid. In deze blog gebruik ik een consequentiële definitie voor ‘beroepsziekte’. Een beroepsziekte is een ziekte met serieuze, soms zelfs fatale gevolgen voor de uitoefening van het beroep. Ik hoor ze al tandenknarsen bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB). Want ik wijk hiermee af van de officiële leer. En ik ga nog een stap verder. Bij het NCvB houdt het denken op bij stap 6 van het Stappenplan Beroepsziekten: preventie. Men vergeet stap 7. Wat kun je er aan doen als het noodlot eenmaal heeft toegeslagen? Die gevolgen

Kortgeleden De Vijfde weer eens gehoord. In de concertzaal. Opus 67 van Ludwig van Beethoven. Met die overbekende inzet: Kort-kort-kort-lang … punt-punt-punt-streep … Het morseteken voor de letter V. De vijfde symfonie heet ook wel de noodlotsymfonie. Die twee keer vier noten. Beethoven zei hierover: “Het noodlot klopt aan de deur”. Als romanticus koesterde hij de overtuiging dat het noodlot ooit overwonnen zal worden. Bij de première in 1808 leed hij, 38 jaar oud, al aan progressief gehoorverlies. Zijn noodlot. Had Beethoven een beroepsziekte? Nee toch? Hoe kan een componist nu ziek worden van zulke prachtige en creatieve arbeid?

Tegenwoordig kennen we de palliatieve sedatie, waardoor de laatste levensfase rustig verloopt. Het sterven lijkt veel op inslapen. Zo kan een smartelijke dood met pijn of benauwdheid worden voorkomen. Ook de angst voor het sterven zelf wordt beteugeld. En voor wat daarna komt. Hel, hemel, of helemaal niets? Ooit een martelende onzekerheid voor stervenden. Bepaald niet rustig was het levenseinde van Mozart. Wolfgang Amadé – zo ondertekende hij zijn brieven – was pas 35 jaar oud toen hij op 5 december 1791 stierf. Over de doodsoorzaak lopen de meningen uiteen. Infectie? Nierfalen? Vergiftiging? Wie zich in de bronnen verdiept

Op 31 oktober 1517 timmert Maarten Luther zijn 95 stellingen aan de poort van de slotkerk in Wittenberg. Die gaan vooral over de aflatenhandel. Paus Leo X financiert met aflatengeld de bouw van de Sint Pieter in Rome. Luthers protestactie lijkt kansloos. Wittenberg claimt Luther nu de Reformatie zijn vijfhonderdste verjaardag viert. Luther is een hype geworden. Toeristen verdringen zich voor de kerkdeur. Ze maken selfies met hun smartphones. Hier begon de Reformatie! Ondanks dreigementen blijft Luther trouw aan zijn principes. Sola fides, sola scriptura! Hij blijft ook loyaal aan de roomskatholieke kerk. Maar Leo X ziet hem als